karta z kalendarza – LISTOPAD 1981
Rozpoczęte w październiku strajki były kontynuowane w następnym miesiącu. Brak możliwości uzyskania jakichkolwiek ustępstw ze strony władzy, skutkował dalszą radykalizacją nastrojów w środowisku i spontanicznymi wybuchami protestów na terenie całej Polski. Nie oglądając się na wyniki prac OKZ, działacze związkowi w regionach sami zaczęli kierować akcjami protestacyjnymi, których częstotliwość zwiększyła się po decyzji rządu z 1 listopada o wprowadzeniu sprzedaży wiązanej artykułów przemysłowych za dostawy żywca. Najważniejszy strajk rozpoczął się 5 listopada w Siedlcach, gdzie doszło do okupacji budynku organizacji młodzieżowych. Lokalny protest, którego uczestnicy domagali się między innymi konstytucyjnych gwarancji dla własności ziemi, jak też prawa jej dziedziczenia i swobodnego obrotu oraz przeprowadzenia demokratycznych wyborów do gminnych rad narodowych i wybieralności naczelników gmin przez radę w wyborach tajnych, szybko nabrał znaczenia ogólnopolskiego. Dlatego na liście postulatów znalazły się także żądania nadania szerokich kompetencji zebraniom ogólnowiejskim (miały stać się jedynym reprezentantem wsi), umożliwienia rolnikom zakupu ziemi należącej do PGR i RSP, reformy systemu ubezpieczeń, nauki religii w szkołach czy odstąpienia od sprzedaży wiązanej. Akcja spotkała się z dużym zainteresowaniem, czego potwierdzeniem był udział przedstawicieli innych województw w pracach komitetu strajkowego, w skład którego weszli: Edmund Drygiel (przewodniczący), Wacław Sobotka (wiceprzewodniczący), Wiktor Stasiak (sekretarz), a także Zbigniew Adamczuk, Zenon Borkowski, Franciszek Bieliński i Władysław Lipiński.
W odpowiedzi na wydarzenia w Siedlcach, Wojewódzki Komitet Założycielski NSZZ RI „Solidarność” w Toruniu, 8 listopada podjął decyzję o przekształceniu się w komitet strajkowy. Protestując przeciwko łamaniu przez władze porozumień zawartych w Rzeszowie, Ustrzykach Dolnych i Bydgoszczy, a także lokalnych zobowiązań, 12 listopada działacze Związku rozpoczęli strajk okupacyjny w przedsiębiorstwie Cukrownie Toruńskie. W rozmowach z przedstawicielami administracji komitet reprezentowały następujące osoby: Antoni Łapczyński, Jan Ziętarski, Zdzisława Meller, Michał Grabianka oraz inni członkowie rolniczej „Solidarności”. Uzyskawszy poparcie zakładów pracy województwa toruńskiego strajk, będący wyrazem solidarności z akcją w Siedlcach, został włączony przez OKZ w skład Ogólnopolskiego Komitetu Strajkowego.
Nasilające się protesty zmusiły władze do podjęcia 13 listopada rozmów między przedstawicielami władz krajowych NSZZ RI „Solidarność”, reprezentantami strajkujących z Siedlec a delegacją rządową pod kierownictwem wiceministra Kacały. Nieprzejednane stanowisko władz państwowych wzmagało opór w całej Polsce. 17 listopada rolnicy zajęli budynek WZKiOR w Świdnicy. Podobnie postąpili także członkowie „Solidarności Chłopskiej”, którzy 23 listopada proklamowali strajk okupacyjny w siedzibie kółek rolniczych we Włocławku. Do końca miesiąca podobne incydenty odnotowano w różnych częściach kraju, między innymi w: Łańcucie, Markowej, Białobrzegach, Kolbuszowej, Leżajsku, Tyczynie, Strzeżowie i Zamościu. Z tego powodu, obradujący 30 listopada Ogólnopolski Komitet Strajkowy przyjął instrukcję, w której zalecał lokalnym komitetom strajkowym podjęcie negocjacji i zawieszenie akcji protestacyjnych.
Fot. Kalendarium 40leciaRI