karta z kalendarza – SIERPIEŃ 1981
Stanowcze postawienie sprawy zmian w rozdysponowaniu FRR przyniosło połowiczny sukces. 17 sierpnia, podczas negocjacji w Ministerstwie Rolnictwa, zawarto porozumienie, zobowiązujące Radę Ministrów do przedłożenia nowego projektu ustawy, której zapisy odpowiadałyby ustaleniom rzeszowsko-ustrzyckim i równocześnie wprowadziłyby nowe zasady zarządzania środkami Funduszu, w tym pieniędzmi, zebranymi z trzeciej raty podatku. Rezultaty rozmów w Ministerstwie zostały przyjęte wśród członków NSZZ RI „Solidarność” z mieszanymi uczuciami. Swoje niezadowolenie z ustaleń wyrazili na przykład działacze związkowi z województwa toruńskiego, zwracając uwagę na ich ogólnikowy charakter i brak gwarancji zrealizowania planu naprawy. Na dodatek, cały sukces negocjacyjny stanął pod znakiem zapytania po tym, gdy CZKiOR oświadczył, że nie zrezygnuje z wpływów z FRR, nie rozliczy się ze środków wydanych przez ostatnie trzy lata ani nie przystanie na zamrożenie cen za usługi dla rolników. Ponieważ kontrakcja kółek rolniczych została wsparta przez władze państwowe, OKZ podtrzymał decyzję o rozpoczęciu strajku podatkowego, wzywając członków NSZZ RI „Solidarność” do udziału w proteście. Uczestnictwo w tej akcji sięgało nawet 70 procent, a w niektórych częściach Polski strajkowały w ten sposób całe gminy.
W sierpniu 1981 roku Krajowy Ośrodek Studiów i Ekspertyz NSZZ RI „Solidarność” przedstawił związkowy projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i ich rodzin. Związek rozpoczął intensywne rozmowy o współpracy z pracowniczą „Solidarnością” w kwestii zatrudnienia robotników przy pracach polowych. Poza tym rolnicza „Solidarność” starała się rozszerzyć swoją działalność w kierunku popularyzacji na poziomie gmin programu ruchu solidarnościowego, który zakładał nowe warunki współpracy z administracją, dyrekcją RSP i SKR oraz lokalnymi instytucjami. 18 sierpnia w Rzeszowie utworzono Komisję Koordynacyjną Polski Południowo-Wschodniej (w jej składzie znaleźli się działacze z Krosna, Przemyśla i Rzeszowa) w celu realizacji takich postulatów, jak dysponowanie FRR. Ze względu na oportunizm władz państwowych, rezultaty tej pracy przyniosły tylko częściowy sukces – 31 sierpnia Komisja
ds. Realizacji Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich poinformowała
przewodniczącego Sejmowej Komisji Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego, że spośród 41 zapisów porozumień rząd zrealizował tylko 13 punktów.
Polityka władz państwowych w drugiej połowie 1981 roku koncentrowała się na próbach rozbicia ruchu solidarnościowego na wsi i wprowadzenia do Związku osób, które można było wykorzystać w pracy operacyjnej. SB monitorowała sytuację w OKZ i rosnące wpływy krytyków linii, reprezentowanej przez Jana Kułaja. Dlatego z dużym zainteresowaniem odnotowano rejestrację 12 sierpnia „Solidarności Chłopskiej” Ziemi Dobrzyńskiej i Kujaw. Trzy dni później, w Tryszczynie niedaleko Bydgoszczy, podczas spotkania rolniczych działaczy z kilku regionów kraju (głównie reprezentujących nurt „Solidarności Chłopskiej”) utworzono Radę Porozumiewawczą Niezależnych Samorządnych Chłopskich Związków Zawodowych „Solidarność”. W perspektywie kolejnych akcji protestacyjnych, kłótnie o kształt ruchu związkowego ułatwiały działania bezpieki, ukierunkowane na wykorzystanie różnic wśród działaczy „Solidarności” do celów, związanych z przygotowywanym planem wprowadzenia stanu wojennego.
Fot. Kalendarium 40leciaRI