Pryncypialne stanowisko władz w kwestii zarejestrowania NSZZ RI „Solidarność” zdecydowanie utrudniało prowadzenie negocjacji, choć rolnicy wykonali w kwietniu kilka gestów, które miały ułatwić rozwiązanie sporu. Przyspieszeniu porozumienia służyło między innymi spotkanie 6 kwietnia reprezentantów OKZ z prezesem NK ZSL Stanisławem Gucwą i członkiem Biura Politycznego KC PZPR Kazimierzem Barcikowskim, podczas którego rozmawiano o możliwościach opublikowania deklaracji, dotyczącej intencji oraz głównych celów, przyjętych przez Związek. Nazajutrz przedstawiciele OKS oraz OKZ NSZZ RI „Solidarność” przedstawili na posiedzeniu Sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do Przestrzegania Porozumień Społecznych dokument pod tytułem Deklaracja o celach i charakterze NSZZ RI „Solidarność”, w którym wyraźnie zakomunikowano rezygnację z ambicji politycznych i skoncentrowanie działań na „ochronie godności, praw i interesów rolników indywidualnych”. Był to zatem akt dobrej woli i wyciągnięcie ręki do rządzących.

Bez wątpienia, decydujące znaczenie dla przyszłości NSZZ RI „Solidarność” miało zaangażowanie kardynała Stefana Wyszyńskiego, który w poufnych rozmowach z kierownictwem partyjno-administracyjnym (Prymasa reprezentował prof. Romuald Kukułowicz) zdecydowanie bronił prawa rolników do posiadania własnej organizacji. Tymczasem pomimo wcześniejszych ustaleń, że rozmowy między rolnikami a komisją rządową zostaną wznowione najpóźniej w połowie kwietnia, delegacja ministerialna w ogóle nie przyjechała do Bydgoszczy, co odczytano jako przejaw lekceważenia protestujących. Przeciągające się negocjacje na temat możliwości zalegalizowania NSZZ RI „Solidarność” budziły coraz większą irytację strajkujących w Bydgoszczy, dlatego w odpowiedzi na niejednoznaczne stanowisko władz, podjęto decyzję o rozszerzeniu akcji strajkowej i okupacji kolejnej siedziby „partii ludowej”, tym razem w Inowrocławiu.

Kalendarium NSZZ RI „Solidarność” 1981 r.

Rozpoczęta 16 kwietnia rano akcja protestacyjna w Inowrocławiu była jedną z ostatnich i zarazem najbardziej radykalnych (część uczestników rozpoczęła strajk głodowy) odsłon konfliktu wokół kwestii zarejestrowania NSZZ RI „Solidarność”, która przyniosła przełom w negocjacjach. Po tym gdy 17 kwietnia 1981 roku 33 rolników z ośmiu województw rozpoczęło głodówkę w sanktuarium na Jasnej Górze, a gotowość do podjęcia akcji protestacyjnych zapowiedziano w innych regionach, władze podjęły decyzję o wznowieniu rozmów w Bydgoszczy. 17 kwietnia podpisano porozumienie, w myśl którego rząd miał najpóźniej do 10 maja 1981 roku zwrócić się do Sejmu o stworzenie podstaw prawnych, umożliwiających rejestrację związków zawodowych rolników indywidualnych na takich samych zasadach, jak związków robotniczych. W praktyce oznaczało to zgodę na legalizację NSZZ RI „Solidarność”.

Ponadto zagwarantowano nieskrępowany rozwój rolniczej „Solidarności” do czasu zarejestrowania tej organizacji, a także udział jej przedstawicieli w pracach nad ustawą o związkach zawodowych oraz ustawami o samorządzie rolniczym. W porozumieniu bydgoskim ponownie podkreślono, że ustalenia zawarte w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych będą nadal realizowane, w dodatku władze zobowiązały się udostępnić działaczom NSZZ RI „Solidarność” nowe lokale oraz obiecały przydział środków niezbędnych do prowadzenia działalności statutowej. Z ramienia OKS porozumienie podpisali między innymi: Michał Bartoszcze, Piotr Bartoszcze, Roman Bartoszcze, Witold Hatka, Kamil Matuszewski, Urban Matuszewski oraz Stanisław Mojzesowicz; swoje podpisy złożyli również członkowie OKZ: Jan Kułaj, Artur Balazs, Piotr Baumgart, Stanisław Janisz, Gabriel Janowski, Henryk Kapsa, Henryk Kaźmierski i Józef Ślisz.

Fot. Kalendarium 40leciaRI

 
Tags